Moja miejscowość - Chrzanów.
|
Miejscowość Chrzanów jest położona w południowo-zachodniej części województwa lubelskiego, w powiecie janowskim. Graniczy z miejscowościami: Branew, Otrocz, Malinie. Więcej informacji: |
Trochę historii Chrzanowa:
Nazwa Chrzanów pochodzi prawdopodobnie od słowiańskiego imienia Chrzan.
Miejscowość po raz pierwszy pojawiła się w przekazach historycznych w 1377 r. wówczas to król Ludwik Węgierski nadał wieś Dymitrowi z Giraja podskarbiemu koronowanemu i późniejszemu marszałkowi Królestwa.
W wyniku podziału dóbr, na początku XV wieku, Chrzanów znalazł się w rękach dziedziców Strojanic, krewnych Dymitra.
W 1508 roku wsi, będącej wówczas własnością M. Firleja nadano prawa magdeburskie. Kilkadziesiąt lat później Chrzanów liczył osiem łanów kmiecych, był w niej także folwark. W połowie XVI wieku nastąpił podział wsi na dwie części. Jedną objęli Gorajscy, drugą zaś - Sienieński, który odsprzedał ją Stanisławowi Górce, wojewodzie poznańskiemu. Ostatecznie u schyłku XVI wieku tę część Chrzanowa nabył ordynat Jan Zamojski, włączając ją następnie do dóbr ordynacji zamojskiej. Na tym tle doszło do konfliktu z Gorajskimi, zakończonego zbrojnym najazdem ludzi Zamojskiego na część wsi należącej do Gorajskich.
Od tej chwili mamy do czynienia z dziejami dwóch odrębnych wsi. Chrzanów Szlachecki otrzymała po śmierci Teodora Gorajskiego Teofila Reyowa, a w 1693 roku wieś kupił Stanisław Szczuka, referendarz koronny. Podczas wojen szwedzkich i najazdu Jerzego II Rakoczego Chrzanów i okolice zostały zniszczone, ograbione z żywności, bydła, koni. W 1661 roku w Chrzanowie Szlacheckim mieszkało zaledwie 19 gospodarzy. W następnych wiekach parokrotnie zmieniali się właściciele Chrzanowa Szlacheckiego.
Znacznie lepiej rozwijał się Chrzanów Ordynacki. W 1807 roku był w nim folwark, dwie karczmy, a miejscowi włościanie uchodzili za zamożnych.
W 1864 roku na mocy ukazu carskiego ziemie Chrzanowa zostały uwłaszczone, a w 1867r. powstała gmina. W jej skład wchodziło wówczas 14 wsi i 8 folwarków.
W XIX wieku sprowadzono do Chrzanowa Szlacheckiego kilkunastu Żydów. Zajmowali się oni uprawą roli i tkactwem. Ordynacja uruchomiła browar, który przynosił znaczne zyski. Okolica znana była z tradycji pszczelarskich.
W wiosce, poza Żydami, mieszkali także greko katolicy. Ich skupiska znajdowały się w Otocz i Maleniu. W 1875 roku zostali zmuszeni do przejścia na prawosławie.
W wyniku zniesienia pańszczyzny, majątki szlacheckie przeżywały trudności ekonomiczne. Pod koniec XIX wieku nastąpiła dobrowolna parcelacja i wyprzedaż gruntu. Miała ona także miejsce w Chrzanowie Szlacheckim.
Rozwój wsi nastąpił w okresie międzywojennym, kiedy to zbudowano szkołę, założono straż pożarną. Cały Chrzanów liczył pod koniec lat trzydziestych ponad 2 tysiące mieszkańców, w tym 120 Żydów.
W okresie okupacji w rejonie Chrzanowa działały ugrupowania partyzanckie.
W 1943 roku oddział BCh zajął i spalił miejscowy Urząd Gminy, niszcząc zgromadzone tam dokumenty. Po wojnie, w latach sześćdziesiątych Chrzanów zelektryfikowano, zbudowano drogę do Janowa, rozpoczęto budowę wodociągów, powstały nowe obiekty handlowe, placówki oświatowe, remizy strażackie. Od 1989 roku samorząd podejmuje działania zmierzające do ożywienia gospodarki i wszechstronnego rozwoju.
Charakterystyka miejscowości:
Obszar Chrzanowa położony jest w obrębie Roztocza Zachodniego zwanego inaczej Roztoczem Gorajskim. Charakterystyczną cechą rzeźby Roztocza są trzy grupy form: zrównania wierzchowinowe, doliny i wąwozy lessowe.
Zrównania wierzchowinowe występują na różnych poziomach (340-290 m. n.p.m.), w postaci garbów zbudowanych z utworów kredowych , na których zalega (na omawianym terenie) znacznej miąższości pokrywa lessowa (10-15 m.).
Formy dolinowe występują wzdłuż rzeki Białej Łady. Dolina Białej Łady zaczyna się poza granicami Chrzanowa, w okolicy wsi Kolonia Godziszów, następnie przebiega przez wieś Chrzanów. Poniżej Chrzanowa zmienia kierunek równoleżnikowy na południowo-wschodni przebiegając wzdłuż wsi Malinie i Łada. We wsi Chrzanów omawiana wyżej dolina łączy się inną dużą formą dolinną Otrocz-Chrzanów. Doliny powyższe tworzą lokalny system powiązań przyrodniczych podlegających ochronie. Ma on powiązanie z podobnymi systemami położonymi na zewnątrz.
Trzecią formą występującą dosyć licznie na terenie Chrzanowa są wąwozy lessowe, stanowiące szczególny element rzeźby terenu i krajobrazu. Są to młode formy erozyjne o stromych często urwistych brzegach.
W Kolonii Chrzanów rośnie lipa drobnolistna, mająca w obwodzie około 4m. Ma ponad 100 lat. Jest to jedyny pomnik przyrody.
Na terenie Chrzanowa brak jest udokumentowanych złóż surowców mineralnych. Miejscowa ludność wykorzystywała okresowo występujące na tym obszarze utwory lessowe do produkcji cegły. Aktualnie istniejące cegielnie są nieczynne.
Istniejąca dość gęsta sieć dolin i wąwozów należy do dolin suchych, w których jedynie w okresach bardzo intensywnych opadów atmosferycznych lub po roztopach mogą płynąć cieki okresowe.
Obszar Chrzanowa należy do obszarów o bardzo dużych zasobach wód podziemnych o dobrych właściwościach fizyko-chemicznych.
Gleby występujące na terenie Chrzanowa powstały z utworów pyłowych, są to w przewadze gleby brunatne, zaliczane do III i IV klasy użytków rolnych. Gleby klas V i VI oraz użytki zielone zajmują znikomą powierzchnię i ograniczają się do doliny Białej Łady. Znaczne powierzchnie miejscowości obejmują tereny, w obrębie których nachylenia są znaczne i wynoszą ponad 10%. Są to obszary o trudnych warunkach dla rozwoju rolnictwa, w obrębie których utrudniona jest lub nawet niemożliwa mechanizacja upraw.
Lasy na obszarze miejscowości zajmują niewielką powierzchnię (875 ha).
Przeważająca część obszaru cechuje się korzystnymi warunkami klimatycznymi. Chrzanów posiada wysoki standard pod względem czystości powietrza atmosferycznego. Na terenie gminy brak jest jakichkolwiek zakładów przemysłowych, czy też innych źródeł mogących stwarzać zagrożenie dla środowiska naturalnego. Jedynymi obiektami o niewielkiej uciążliwości dla otoczenia i środowiska przyrodniczego są: jedna piekarnia oraz niewielkie lokalne kotłownie węglowe.
Położenie wsi na obszarze Roztocza, jak też ciekawe poszczególne elementy środowiska przyrodniczego predysponowały obszar wsi do włączenia go w kompleks obszarów chronionych - uchwałą Nr VIII/49/85 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Tarnobrzegu z dnia 28 września 1985 r. cały teren Chrzanowa został włączony do Roztoczańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
Kilka fotek z Chrzanowa:
