DZIAŁ: ROZTOCZE | Informacje ogólne o Roztoczu | Roztocze Wschodnie | Roztocze Środkowe | Roztocze Zachodnie | Roztoczański Park Narodowy | Parki Krajobrazowe i Puszcza Solska | Galeria zdjęć z Roztocza |
	ROZTOCZE WSCHODNIE ZWANE TEŻ ROZTOCZEM POŁUDNIOWYM THE EASTERN ROZTOCZE

Roztocze Wschodnie – zwane jest często Południowym. W istocie jest to południowo-wschodnia część Roztocza. Niekiedy używa się również nazw Lwowskie i Rawskie. Znajduje się ono w znacznej części poza obecnymi granicami Polski, zajmując teren pomiędzy obniżeniem na linii Narol - Lubycza Królewska a Lwowem. Podobnie jak w przypadku Roztocza Środkowego, Roztocze Wschodnie ma charakter wapienno-piaszczysty, jest jednak mniej rozczłonkowane. Tutaj także znajdują się najwyższe roztoczańskie wzniesienia. W części polskiej wspiąć się można na wysokość ok. 390 m n.p.m. (Krągły i Długi Goraj, Wielki Dział), a w części ukraińskiej nawet nieco powyżej 400 m n.p.m. (Czartowa Skała i Wysoki Zamek). Wzgórza te mają charakter ostańcowy, wyraźnie odcinają się od otoczenia niczym wysokie kopce. Lesistość, tak jak w przypadku Roztocza Środkowego, jest wysoka i wynosi ponad 60%. Wyróżniają się tu buczyny z płatami barwinka pospolitego. Spotkać można także lasy jodłowe. Po stronie polskiej godne uwagi są rezerwaty przyrody "Źródła Tanwi" (186 ha) koło Huty Złomy i chroniący jałowce "Solokije" (7,43 ha) koło Dziewięcierza.

Roztocze Wschodnie dzieli się na trzy części:

• Roztocze Rawskie obejmuje część garbu rozciągającego się z północnego zachodu na południowy wschód o długości ok. 45 km i szerokości ok. 12-25 km, od doliny Tanwi i Żyłki Rebizanty, Żurawce po dolinę górnej Wereszycy i Kiślanki (Mielnicz, Krechów). Zachodnią granicę wyznacza krawędź na linii Huta Różaniecka-Łówcza-Wróblaczyn-Mielnicz. Od wschodu graniczy z Kotliną Bugu wzdłuż linii Lubycza Królewska-Hrebenne-Rawa Ruska-Magierów-Krechów. Charakterystycznym elementem rzeźby Roztocza Rawskiego są ostańce. Najwyższym jest wzgórze Burakowa Niwa (388,8 m n.p.m.).
• Roztocze Janowskie rozciąga się na południe od linii Kurniki-Wiszenki-Krechów po Dobrostany-Żarniska-Domażyr. Od wschodu graniczy z Roztoczem Lwowskim na linii dolin Fujny i Domażyru. Region ten ma długość ok. 17 km, a szerokość ok. 18 km. Najwyższy punkt, Leworda (400,3 m n.p.m.) leży we wschodniej części regionu. Roztocze Janowskie należy prawie w całości do dorzecza Wereszycy.
• Roztocze Lwowskie obejmuje południowo-wschodnią część garbu o szerokości ok. 15 km. Rozciąga się ono na południe od linii Krechów-Żółkiew po Domażyr-Rzęsna-Zboiska. Graniczy z Kotliną Bugu wzdłuż krawędzi o wysokości 80-100 m, na linii Krechów-Żółkiew-Zboiska-Krzywczyce-Winniki i z Płaskowyżem Lwowskim od południa na linii Kozice-Rzęsna, a od zachodu na linii Siechów-Stare Sioło. Najwyższym punktem Roztocza Lwowskiego jest Czartowska Skała (409,0 m n.p.m.).

ATRAKCJE ROZTOCZA WSCHODNIEGO

Drewniana cerkiew w Radrużu (3 km od Horyńca)- powstała ona pod koniec XVI w. i należy do najciekawszych tego typu obiektów w Polsce. Z Horyńca do Radruża najłatwiej dojść szosą.

Wzgórze Monastyr(4 km od Werchraty znaki zielone) znajduje się w środku lasu, przed wojną była tu wieś. Na szczycie wzgórza znajdują się ruiny klasztoru obrządku wschodniego. Według tradycji założono go w XIII w., zachowane dokumenty wskazują jednak na XVII w. Obecnie można zobaczyć tu pozostałości murów, studni i przejść podziemnych. W obrębie dawnego klasztoru znajdują się dwa cmentarze. Większy tworzą kamienne krzyże. Upamiętnia on żołnierzy poległych podczas stoczonej tu w okresie I wojny światowej bitwy (inny tego typu cmentarz odnaleźć można na wzgórzu Buczyna pod Nowinami Horynieckimi). Drugi to mogiła oddziału UPA z sotni "Bisa". Idąc za szlakiem dalej, u stóp wzgórza, napotkamy pozostałości po jednej z pustelni Brata Alberta Chmielowskiego.

W pobliżu Werchraty znajduje się uroczysko Buczyna (ruiny cerkwi, 1 km od Monastyru), pomnik przyrody "Diabelskie Kamienie", murowany kościół (dawna cerkiew) w Werchracie, przepiękną drewnianą cerkiew we wsi Prusie.

Cerkwie w Woli Wielkiej (na zdjęciu), Łówczy, Płazowie, czy Krupcu.

SZLAKI I ŚCIEŻKI TURYSTYCZNE

Szlaki rowerowe:
1. Centralny szlak rowerowy Roztocza, odcinek Bełżec PKP - Szalenik - Lubycza Królewska - Hrebenne PKP.
2. Trasy w rejonie Narola.

Szlaki piesze:
1. Szlak zielony "im. św. Brata Alberta": Horyniec - Narol (47 km). Atrakcje: zespół klasztorny franciszkanów (w Horyńcu), kaplica leśna w Nowinach Horynieckich, wzgórze Buczyna (szlak wiedzie jego skrajem, natomiast na szczycie cmentarz z okresu I wojny światowej), rezerwat "Sołokija" w Dziewięcierzu (chroni stanowisko jałowca pospolitego), murowana cerkiew w Werchracie, owaine legendami wzgórze Monastyr, wzgórze Wielki Dział (390 m n.p.m.), Pizuny no i Narol (ruiny pałacu Łosiów, znajdują się one wprawdzie poza szlakiem, ale drogę znaleźć łatwo).
2. Szlak "wolnościowy" Tomaszów Lubelski - Bełżec - Hrebenne (znaki czerwone, 42 km). Atrakcje: wąwozy Siedliska, wzgórze Krągły Goraj (390 m n.p.m.), cerkwie w Siedliskach i Hrebennem (drewniana, wzniesiona w XVII w.).
3. Szlak "po bunkrach (schronach bojowych) z Linii Mołotowa" Hrebenne - Lubycza Królewska - Huta Lubycka (znaki niebieskie, 22 km). Atrakcje: po agresji na Polskę, wzdłuż granicy między Niemcami a Rosją, Sowieci wznieśli imponujący system umocnień. Drogę do ciekawszych obiektów wskazują białe kwadraty z niebieskimi paskami (przydatne latarki!). W okolicy wsi Teniatyska, w lesie przy szlaku widać cmentarz, można też znaleźć zawaloną drewnianą cerkiew. W okolicy Lubyczy, też na cmentarzu, warto zobaczyć drewnianą dzwonnicę przeniesioną tu właśnie z Teniatysk. Nieco dalej, w Kniaziach, ruiny murowanej cerkwi z 1906 r.
4. Ścieżki dydaktyczne: w rezerwacie "Źródła Tanwi" (Huta Złomy), w lesie "Za Niwą" (Horyniec), czy Horyniec - Nowiny Horynieckie.

CIEKAWOSTKI

Jeżeli będziecie w Horyńcu (uzdrowisko), to koniecznie trzeba udać się do pobliskiej (3 km) drewnianej cerkwi w Radrużu. Powstała ona pod koniec XVI w. i należy do najciekawszych tego typu obiektów w Polsce. Z Horyńca do Radruża najłatwiej dojść szosą.

Jeżeli będziecie w Werchracie to koniecznie trzeba wybrać się na Monastyr (4 km). Zaprowadzą was tam znaki zielone. Wzgórze Monastyr znajduje się w środku lasu, jeszcze przed wojną była tu wieś. Na szczycie wzgórza znajdują się ruiny klasztoru obrządku wschodniego. Według tradycji założono go w XIII w., zachowane dokumenty wskazują jednak na XVII w. Obecnie można zobaczyć tu pozostałości murów, studni i przejść podziemnych. To jednak nie wszystko. W obrębie dawnego klasztoru znajdują się jeszcze dwa cmentarze. Większy tworzą kamienne krzyże. Upamiętnia on żołnierzy poległych podczas stoczonej tu w okresie I wojny światowej bitwy (inny tego typu cmentarz odnaleźć można na wzgórzu Buczyna pod Nowinami Horynieckimi). Drugi to mogiła oddziału UPA z sotni "Bisa". To nadal nie wszystko. Idąc za szlakiem dalej, u stóp wzgórza, napotkamy pozostałości po jednej z pustelni Brata Alberta Chmielowskiego.

W pobliżu Werchraty warto zobaczyć jeszcze inne ciekawostki: uroczysko Buczyna - nie mylić ze wzgórzem Buczyna pod Nowinami Horynieckimi (ruiny cerkwi, 1 km od Monastyru), pomnik przyrody "Diabelskie Kamienie", murowany kościół (dawna cerkiew) w Werchracie, czy przepiękną drewnianą cerkiew we wsi Prusie. Jeżeli chodzi o cerkwie, to koiecznie trzeba jeszcze wspomnieć o Woli Wielkiej (na zdjęciu), Łówczy, Płazowie, czy Krupcu. Odkryć można tu jeszcze wiele. Nie zdziwcie się, jeżeli w lesie z dala od jakiejkolwiek osady, znajdziecie: ruiny domu, cerkwi, czy betonowy bunkier w niezłym stanie.

BAZA TURYSTYCZNA

Wskazany namiot, ale można także (w sezonie) skorzystać z pola namiotowego w Horyńcu (w pobliżu zalewu), szkół podstawowych w Hrebennem, Hucie Lubyckiej i Werchracie. W tej ostatniej można także zatrzymać się w Diecezjalnym Ośrodku Rekolekcyjno-Oazowym. Poza tym w Horyńcu funkcjonują niewielkie hoteliki, dość liczne są także gospodarstwa agroturystyczne.

The EASTERN ROZTOCZE

The Eastern Roztocze - retaining much of its primeval character - offers a wide variety of topographical forms including humps, plateaux, rolling hills, gorges, ravines and valleys. The most characteristics are monadnocks that have resisted erosion and now constitute isolated hills or ranges reaching up to 395 metres (e.g. Wielki Dzial or the Great Divide and Kragty Gorap. Large forested areas that cover the land feature a wide variety of upland vegetation including Dentaria glandulosa and Wild Garlic. The region is also famous for fragments of fossilised Miocene trees whose age has been estimated at 13-14 million years. Local wooden Orthodox churches of unique charm located off the beaten track add to this peaceful and tranquil countryside.